In 2024 liet het faillissement van huisartsenketen Co-Med 38.000 patiënten plotseling zonder huisarts achter. Een zichtbaar incident dat destijds breed werd uitgemeten in de media, en nu één jaar later, nog steeds onderwerp van gesprek is in de Tweede Kamer. Wat inmiddels duidelijk wordt: ondanks signalen van financiële en organisatorische risico’s, is er niet of te laat ingegrepen door de betrokken instanties.
Dergelijke signalen zijn niet uniek voor Co-Med. Ook bij andere zorgaanbieders binnen het sociaal domein zien we vergelijkbare patronen. Met de juiste feitelijke inzichten uit onder andere jaarrekeningen kunnen risico’s vroegtijdig gesignaleerd worden. En faillissementen mogelijk worden voorkomen.
Signalen vóór het faillissement
A-INSIGHTS analyseert jaarlijks ruim 15.000 jaarrekeningen in de zorg, waaronder die van Co-Med op 31 mei 2023. Uit deze jaarrekening kwamen drie duidelijke risicosignalen naar voren, waarop actie had kunnen worden ondernomen: liquiditeit, afwijkende kostenstructuren en mogelijke zelfverrijking.
- Liquiditeit
Er was een verhoogd liquiditeitsrisico. De oorzaak is duidelijk: Co-Med had een nagenoeg lege kas.
Belangrijk: dit staat los van winstgevendheid. Een organisatie kan winst maken, maar toch onvoldoende cash hebben om rekeningen te betalen. Juist dát maakt liquiditeit zo’n cruciale indicator in het sociaal domein.
Een lage cashpositie komt vaker voor, maar moet niet worden genegeerd. Stel bij signalen van lage liquiditeit tijdig de juiste vragen:
- Hoe komt het dat de liquide middelen zo laag zijn?
- Welke schuldeisers of rekeningen staan open?
- Wat zijn de verwachtingen voor het komende jaar?
Zijn de antwoorden concreet en onderbouwd? Dan geeft dat vertrouwen. Blijven antwoorden vaag of ontwijkend? Dat vraagt om extra verdieping.
- Afwijkende kostenstructuur
Ook viel een afwijkende kostenstructuur op: meer dan 30% van de totale personeelskosten ging naar personeel niet in loondienst. Dat belemmert niet alleen de transparantie, maar roept ook vragen op over de doelmatigheid en rechtmatigheid van zorguitgaven.
Ga ook hierover in gesprek met de aanbieder. Denk aan onderwerpen als:
- Via welke bureaus wordt er personeel ingehuurd? En heeft dit bureau een relatie tot de zorgaanbieder?
- Tegen welke tarieven wordt het personeel ingehuurd?
- Hoe worden de kwalificaties van het personeel gecontroleerd?
Ook hier geldt: concrete en transparante antwoorden zijn noodzakelijk.
- Zelfverrijking
Het laatste opvallende signaal uit de jaarrekening van 2022 is zelfverrijking. Oorzaak hiervan? Hoge vorderingen (> 20% ten opzichte van de omzet) aan groepsmaatschappijen, in dit geval Co-Med Holding. Het uitlenen van deze middelen zorgt ervoor dat er geen liquide middelen overblijven voor de organisatie die zorg moet uitvoeren.
Wat er vervolgens met deze middelen binnen de holding gebeurde, was niet transparant. Achteraf bleek dat Co-Med Zorg B.V. feitelijk als een bank werd gebruikt voor doeleinden die buiten de zorgverlening vielen.
Vragen om te stellen in dergelijke situaties:
- Waarom worden middelen doorgeleend aan een groepsmaatschappij?
- Kan de aanbieder aantonen dat deze middelen zijn aangewend voor zorg?
- Wanneer worden deze leningen terugbetaald?
1 juni: deadline deponering jaarverslagen
Er waren al duidelijke signalen bij Co-Med vóór het faillissement: zwakke liquiditeit, afwijkende kostenstructuren en interne geldstromen. Dit onderstreept het belang van niet alleen signaleren, maar ook daadwerkelijk handelen.
Op 1 juni 2025 moeten zorgaanbieders hun jaarverslagen over 2024 deponeren. Wie de cijfers nu scherp analyseert, kan tijdig risico’s signaleren en ingrijpen.
De belangrijkste les uit Co-Med: let proactief op de cijfers, niet pas als het te laat is.
Wat kun je nu concreet doen?
- Analyseer de nieuwe jaarverslagen grondig: Let op afwijkingen in groei, marges, kosten en schulden.
- Gebruik de juiste tools en data: Platforms zoals de Aanbiedermonitor maken financiële risico’s inzichtelijk en vergelijkbaar.
- Betrek meerdere afdelingen: Combineer kennis van beleid, inkoop en toezicht om tot een gezamenlijke risicobeoordeling te komen.
- Trek tijdig aan de bel: Zie je opvallende signalen? Ga in gesprek, stel kritische vragen, en neem maatregelen. Vroegtijdig bijsturen is beter dan crisismanagement achteraf. Voorkomen is beter dan genezen.
A-INSIGHTS ondersteunt meer dan 40 gemeenten en inkoopregio’s in Nederland. Wij analyseren jaarlijks meer dan 50% van de zorguitgaven in Nederland en bieden feitelijke inzichten om financiële risico’s bij aanbieders vroegtijdig te signaleren, zodat jij gericht kunt sturen vóórdat problemen ontstaan.
%201.svg)
