Gemeenten en zorgaanbieders gaan vaak een contract aan voor meerdere jaren. Om de kwaliteit en continuïteit van de zorg te waarborgen, wordt in het contract hier een groot aantal voorwaarden aan verbonden. In deel 2 van deze blogserie gaan we dieper in op de noodzaak om informatie over verbonden partijen op te kunnen vragen. Want wat doe je als de (financiële) informatie van een zorgaanbieder niet representatief is voor de winsten van de werkelijke uitvoerende partij? Sommige contractmanagers hebben er een dagtaak aan om de juiste informatie boven wat te krijgen, hier wat tips!
Welke constructies komen veel voor?
In het zorglandschap zien we twee constructies die veel voorkomen. Ten eerste de hoofd-/onderaannemingsconstructie. In de samenwerking tussen een hoofd- en een onderaannemer wordt vaak een deel van de zorgopdracht uitbesteed. De hoofdaannemer is dan de penvoerder en is ook verantwoordelijk voor de zorgkwaliteit die geleverd wordt door de onderaannemer. In sommige gevallen besteedt de hoofdaannemer zelfs 90-100% van de zorgopdracht uit aan derden.
Ten tweede de concernconstructie. Sommige zorgorganisaties bestaan uit verschillende entiteiten die met elkaar verbonden zijn (moeder/zuster/dochter). Zo kan een zorgaanbieder een moederentiteit hebben (bijv. de holding) en zusterentiteiten (bijv. een vastgoed-B.V. of personeels-B.V.).
Hoewel de gecontracteerde zorgaanbieder naar afspraak inzicht geeft aan de gemeente in zijn eigen financiële gezondheid, blijven de geldstromen tussen de hoofd- en onderaannemer en de zuster- en moederentiteit vaak buiten beeld. In beide gevallen wordt er, helaas, nog regelmatig een incompleet beeld geschetst van de financiële situatie van de partijen die de zorg leveren en in beide gevallen kan de winst ergens anders worden geboekt.
Voorbeeld: doe je zaken met een stichting of een B.V.?
Zorgaanbieders zonder winstoogmerk, dat klinkt positief! Omdat stichtingen per definitie geen winst mogen uitkeren, leidt het gebruik van deze rechtsvorm nog weleens tot misplaatst vertrouwen. Wanneer bijvoorbeeld Stichting Zuivere Zorgverlening een contract afsluit met een gemeente en/of inkoopregio, is het soms behoorlijk lastig om te achterhalen dat vrijwel alle winst wordt doorgeleid naar Onzuivere Zorg B.V. Deze constructie biedt de Stichting de mogelijkheid om buiten zicht te blijven, door lage winsten te noteren. Op die manier blijft de zeer winstgevende B.V. buiten beeld.
In feite is de stichting in dit geval een “opgetrokken muur” om ervoor te zorgen dat men niet geneigd is erachter te kijken. En de blokkade blijkt veelal effectief, omdat de cijfers van de B.V. vaak niet goed gezien beeld zijn.
Hoe zorg je voor complete informatie?
Idealiter wil je als contractmanager de mogelijkheid hebben om tijdens de contractperiode over alle informatie te beschikken met betrekking tot alle partijen die betrokken zijn bij de uitvoering van de zorgopdracht. Zeker in gevallen waarbij de gecontracteerde zorgaanbieder een groot deel van de zorg uitbesteedt. Om de juiste gegevens op te kunnen vragen, zou het opstellen van goede afspraken tijdens de inkooprocedure een hoop kunnen schelen.
Voor de hoofd-/onderaannemingsconstructie geldt dat in de overeenkomst kan worden bepaald dat de BIBOB-toets ook kan worden gebruikt om onderaannemers te screenen wanneer hier gegronde reden voor is. Hoewel een dergelijke toets de nodige investeringen kost (in zowel tijd als geld), kan het wel degelijk een belangrijke tool voor gemeenten zijn om de benodigde informatie op te kunnen vragen.
Voor de concernconstructie kan eveneens in de inkoopdocumenten worden meegenomen dat de benodigde informatie kan worden opgevraagd. Motiveer in het contract daarvoor de redenen en wees duidelijk over de achterliggende doelen voor de gemeente of inkoopregio.
Breng het volledige zorgnetwerk in kaart
Het is en blijft essentieel om het volledige zorgnetwerk in kaart te brengen. Hiermee houd je als opdrachtgever niet alleen de niet-integere zorgverlener in beeld (of bij voorkeur zelfs buiten de contractportefeuille), maar maak je ook de rechtmatigheidsissues meer beheersbaar.
Laten we het gesprek voortzetten
Heb je vragen over dit onderwerp, ben je benieuwd hoe het zit met de zelfverrijking van jouw aanbieders of wil je ondersteuning tijdens de inkoopprocedure? Neem dan contact met ons op.
Meer informatie over de opzet en uitvoering van inkoop- en aanbestedingsprocedures binnen het sociaal domein? Neem dan contact op met Giulia van den Beuken of Sanne Groenwold van Croon Advocaten.